فلز نقره در پوسته زمین به شکل عنصری خالص و آزاد، به صورت آلیاژ با طلا و سایر فلزات و در ترکیب مواد معدنی مانند آرژنتیت و کلرارگریت یافت می شود. نقره بیشتر به‌عنوان محصول فرعی پالایش مس، طلا، سرب و روی تولید می شود و به شکل شبکه مکعب مانند متبلور می شود. هدایت الکتریکی نقره از همه فلزات بزرگتر و حتی از مس نیز بیشتر است، اما به دلیل هزینه بالاتر از این خاصیت زیاد استفاده نمی شود. این فلز همچنین کمترین مقاومت تماسی را در برابر هر فلز دیگری دارد و به راحتی آلیاژهایی با مس، طلا و همچنین روی تشکیل می دهد.
این فلز مدت هاست که به‌عنوان یک فلز گرانبها در نظر گرفته می شود و در بسیاری از سکه ها گاهی در کنار طلا استفاده می شود. اگرچه این فلز نسبت به طلا در بازار بسیار فراوان تر است اما به‌عنوان یک فلز بومی فراوانی کمتری نسبت به طلا دارد. این ماده به‌عنوان یکی از هفت فلز باستانی در اکثر فرهنگ‌های بشری نقش ماندگاری داشته است.
آبکاری نقره چیست؟
آبکاری نقره (silver plating) فرایندی تحت عنوان پوشش دادن مواد با نقره است که به آن الکترولیز نیز می گویند. البته با وجود سادگی، جزئیات بسیاری در مورد آن وجود دارد. در این فرانید، سایر فلزات پایه را با لایه ای از نقره می پوشانند.
این فرایند به نظر ساده است؛ اما باید اطمینان حاصل شود که فلز پایه دارای یک لایه نقره ای یکنواخت است. این فرایند را می توان روی مس، فولاد، تیتانیوم، سرامیک، پلاستیک و آلومینیوم اعمال کرد. برای مثال زمانی که روی نیکل انجام می شود، آن را نقره نیکل آبکاری شده می نامند.
روش انجام آبکاری نقره
نقره خالص فلزی سفید و درخشانی است که کمی سخت تر از طلا است و بسیار انعطاف پذیر و نرم است. این عنصر بالاترین هدایت الکتریکی و حرارتی را در بین تمام فلزات دارا می باشد ولی در عین حال کمترین مقاومت تماسی را دارد.
نقرهدر هوا و آب خالص پایدار است اما در معرض ازن ، سولفید هیدروژن یا هوای حاویگوگردلکه دار می شود. این آبکاری در درجه اول برای کاربردهای صنعتی به ویژه اتصالات برقی استفاده می شود.
برای فرایند آبکاری یک حمام الکترولیتی لازم است و تجهیزات آبکاری نقرهو مواد شیمیایی مورد نیاز شما پودر نیترات نقره، آب مقطر و سیانید پتاسیماست که با نسبت های مشخص در یک ظرف باهم مخلوط می شوند. برای انجام الکترولیز ، نقره در آند و فلز مورد نظر برای آبکاری در کاتد قرار گرفته و جریان برقرار می شود.
صبر کنید تا فلز مورد نظر آبکاری شود. مدت زمان این واکنش به اندازه فلزی دارد که باید آبکاری شود و همچنین به قدرت باتری مورد استفاده شما بستگی دارد. بسته به این متغیرها ، روند آبکاری ممکن است از چند روز تا هفته ها طول بکشد. در طول آبکاری هر روز کاتد را بررسی کنید تا ببینید که آیا سطح آن آبکاری شده است یا خیر. اگر میزان آبکاری خیلی آهسته به نظر می رسد شدت جریان الکتریکی را افزایش دهید.
ضخامت روکش ها می تواند از ۱ میکرون برای ماندگاری کوتاه مدت و لحیم کاری ، تا ۱۰میکرون برای اتصالات فشرده ضد گرما و تا ۴۰ میکرون برای کاربردهای مقاوم در برابر سایش باشد.
انواع آبکاری
نقره جزو فلزاتی است که در مقایسه با طلا کمی سخت‌تر است. اما انعطاف‌پذیری بالایی دارد و به راحتی نرم می‌شود. این فلز سفید و درخشان، جزو فلزاتی محسوب می‌شود که بالاترین هدایت الکتریکی و حرارتی را در مقایسه با سایر فلزات دارد. اما مقاومت تماسی آن، کمتر است. این فلز در هوا و آب خالص، پایداری بالایی دارد. اما زمانی که در معرض اُزن و یا هوای حاوی گوگرد قرار می‌گیرد دچار لکه می‌شود.
از آبکاری نقرهعلاوه بر زیورآلات، در کاربردهای صنعتی مانند اتصالات برقی نیز استفاده می‌شود. به صورت کلی آبکاری شامل موارد زیر است:
آبکاری صنعتی: از این نوع آبکاری معمولا برای جلوگیری از خوردگی استفاده می‌شود. معمولا آبکاری صنعتی بر روی فلزاتی مانند: مس، برنز، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم، آلیاژهای فولادی و… انجام می‌شود. از آنجایی که این فلز خاصیت هدایت الکتریکی و لحیم بودن دارد؛ بنابراین استفاده از نقره بر روی آبکاری قطعات الکتریکی کاربرد بسیار زیادی دارد.
علاوه‌براین، فلز نقره روانکاری فوق‌العاده بالایی دارد؛ بنابراین در صنعت هوا فضا و حتی در دماهای بالا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین بر روی چرخ‌دنده‌ها از آبکاری این فلز جهت پوشش تقویتی نیز استفاده می‌شود.
آبکاری تزئینی نقره: از دیگر کاربردهای مهم فلز نقره، در آبکاری جواهرات و ظروف تزئینی است. برای این منظور مقداری از فلزات دیگر مانند: بیسموت، آنتیموان، سولفور، سلنیوم و… را به محلول الکترولیت اضافه می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود تا درخشش و جلوه جواهر بیشتر از قبل شود. در واقع این روش عملکردی مانند آبکاری طلا دارد و به جواهرات زیبایی خاصی می‌بخشد.
ویژگی های نقره
این فلز نسبت به طلا بیشتر در دسترس بوده و قیمت به مراتب کمتری دارد. ویژگی های منحصر به فرد نقره باعث شده این فلز در عرصه صنعتی بدرخشد در حالی که سابقه طولانی در ضرب سکه و جواهرات نیز داشته و جایگاه خود را به‌عنوان فلز نماد ثروت و اعتبار حفظ کرده است.
درخشندگی و سطح بالای انعکاس، این فلز را برای ساخت جواهرات، ظروف نقره ای و آینه مناسب کرده است. به علاوه قابلیت انعطاف پذیری آن در تبدیل شدن به ورق و شکل پذیری فوق العاده برای ایجاد سیم های نازک و منعطف، این فلز را به یکی از بهترین انتخاب ها برای کاربردهای صنعتی تبدیل کرده است. نقره حساسیت به نور دارد و به همین دلیل در عکاسی سنتی از آن استفاده می شود. نقره را می توان به پودر یا خمیر تبدیل کرد، آن را تراشید، با فلزات دیگر آلیاژ کرد، به صورت ورق های قابل چاپ مسطح کرد، به شکل سیم مورد استفاده قرار داد و یا حتی به‌عنوان کاتالیزور از آن بهره برد.
کاربرد نقره
این فلز گرانبها در برابر خوردگی و اکسیداسیون مقاوم است و به‌عنوان بهترین رسانای گرما و الکتریسیته شناخته‌شده است، از سوی دیگر به دلیل خواص ضد میکروبی و غیر سمی بودن آن در داروسازی و پزشکی کاربرد دارد.
بعد از طلا گرانترین فلز دنیا نقره است؛ قیمت روز نقره بستگی به قدرت اقتصادی هر کشوری دارد. برترین و بزرگترین توزیع و تولید کنند نقره جهان کشور هایی از جمله؛ مکزیک، آمریکا، چین هستند که سهم بیشتری در بازار را دارند. فلز نقره بخاطر رنگ براقش و گرما و رسانایی الکتریکی خوب آن بیشتر در صنعت کاربری بسزایی دارد.
باتوجه به این توضیحاتی که در خصوص نقره و کاربردهای مختلف آن در صنایع و مصارف گوناگون ارائه شد به این نکته می رسیم که نقره یکی از فلزات گرانبها به شمار می‌رود و بیشتر کاربردهای آن نیز ناشی از قابلیت‌های آن به‌عنوان یک فلز گرانبها و همچنین قابلیت رسانایی بالای آن است. در سال‌های اخیر بیشترین مصرف نقره به ترتیب در بخش صنعت (به ویژه صنایع الکترونیک)، ساخت جواهرات و لوازم تزئینی، تولید سکه و مدال، عکاسی و ساخت ظروف و لوازم غذاخوری بوده‌است.
سرویس نقره
سرویس نقره زنانه شامل گوشواره، دستبند، و گردنبد است که معمولا برای مراسم‌ها و مهمانی‌های تشریفاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ظهور روکش رادیوم در صنعت زیورآلات نقره، سرویس‌های نقره گوی سبقت را از سرویس‌های طلا از جهات فراوانی ربوده‌اند. سرویس نقره ویژه عروس دارای دو رنگ سفید و طلایی می باشد تا اشتراک ظاهری بالاتری نسبت به سرویس‌های طلا داشته باشد. با پیشرفت فناوری جواهر سازی و انواع سنگ های زینتی جدید، مدل های ست ها رنگ و بوی تازه و جلوه چشم نواز تری را به خود گرفته اند.
مضاف بر این که قیمت طلا با نوسان قیمت فاحش و قیمت های غیر واقعیِ سرسام آور خود ، به تنهایی به اندازه خرج یک عروسی برای داماد هزینه بر بوده و بودجه بسیاری از جوانان به تهیه سرویس کامل جواهرات طلا قد نمی دهد.اما ویژگی ای که جواهرات نقره را یک سرو گردن بالاتر و جلوتر از طلاجات در زمان حال کرده است، شباهت ظاهری آن با طلای سفید (طلای زرد روکش شده با رودیم) می باشد. در حقیقت شما می توانید با یک تیر سه نشان بزنید؛ طرح های متنوع تر، شباهت ظاهری با جواهرات گرانتر (طلای سفید) و دستخوش تغییرات قیمت نشدن. چرا که قیمت نقره مانند طلا دچار دستخوش زیاد قیمت قرار نمی گیرد و افت قیمت ندارد.
ارزان بودن نقره و تنوع بی‌نهایت طرح‌های آن باعث شده است که زیورآلات نقره در ترندهای صنعت مد، جای پای بزرگی را از خود به جا بگذارد. معمولا طراحان جواهرات نقره بیشتر به زنانی توجه می‌کنند که طالب مدل‌های متفاوتی از سرویس نقره یا نیم ست نقره و یا اکسسوری نقره هستند. با اینکه تنوع بالای سرویس نقره زنانه باعث انتخاب سخت آن می‌شود، اما در عوض خانم‌های عزیز را از هر سلیقه‌ای پوشش می‌دهد. برای مثال می‌توانید در فروشگاه های نقره برای هر سلیقه‌ای، سرویس نقره مناسب آن شخص را پیدا کنید. فقط کافی هست که چندین نکته در انتخاب سرویس نقره را برای خود ساده‌سازی کنید.
آبکاری طلا چیست؟
آبکاری طلا یعنی آب طلا یا روکش طلا کردن فلزات مختلف، که وابسته به نوع کاربرد آنها از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. از فلز طلا به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارا است علاوه بر استفاده‌ی زینتی، در بسیاری از صنایع دیگر استفاده می‌کنند و حتی می‌توان گفت در برخی صنایع وجودش ضروری و غیر قابل جایگزینی است، مانند وجود آب برای ادامه‌ی حیات! آبکاری طلا نیز به همین صورت است یعنی در بسیاری از صنایع، الزاماً برخی از قطعات را با طلا آبکاری می‌کنند؛ یا در صنعت طلا و جواهر سازی چون نمی‌توانند به دلیل نرمی طلا از طلای ۲۴ عیار استفاده کنند، مصنوعات طلا را با طلای ۱۸ عیار می‌سازند و فقط برای براق و درخشان شدن طلاجات، آنها را با طلای ۲۴ عیار یا طلای خالص روکش می‌کنند؛ که برای این کار از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. به طور کلی آبکاری با طلا ۴ روش دارد.
آبکاری طلایی زیورآلات نقره
در برخی زیورآلات نقره به منظور زیبایی و درخشندگی و ایجاد رنگ طبیعی طلا بر روی آنها آبکاری طلا انجام می شود. این روکش ترکیب طلا با یک فلز دیگر بوده و به صورت یک لایه با ضخامتی استاندارد بر روی زیوآلات نقره کشیده می شود. اگر زیورآلات نقره به رنگ نقره ای دارید و می خواهید آن ها را به رنگ طلایی درآورید، روکش آب طلا گزینه ای مناسب برای زیورآلات شما می باشد.
فلز نقره به رنگ سفید متمایل به خاکستری بوده و ظاهری براق و چشم نواز دارد و جزو فلزات گران بها طبقه بندی می شود. نقره خالص اندکی سخت تر از طلا بوده و بعد از طلا دومین فلز از نظر قدرت چکش خواری و مفتول شوندگی می باشد و از این رو فلزی از هر نظر محبوب برای صنعت زیورآلات می باشد. زیورآلات نقره در رنگ های مختلفی همچون نقره ای، طلایی و رزگلد تولید می شوند و این تفاوت رنگ ناشی از تفاوت در نوع آبکاری نقره می باشد.
چرا زیورآلات نقره را آبکاری می کنند؟
اگر اهل استفاده از زیورآلات و بدلیجات هستید پس به خوبی می دانید که بعد از مدتی ممکن است رنگ زیورآلات کم کم عوض شود و مثل روز اول درخشان و چشم نواز نباشد. حالا چه طلا باشد چه نقره و چه استیل و... ممکن است تغییر رنگ و از بین رفتن درخشش را حس کرده باشید. در این صورت بهترین راه استفاده از شست و شو یا تمیز کاری یا آب کاری است.
فلز نقره در گروه فلزات نجیب قرار دارد و در این گروه جزو فلزات واکنش پذیر طبقه بندی می شود، با این حال خوشبختانه در مقایسه با سایر عناصر دارای رتبه واکنش پذیری بالایی نمی باشد و به طور مثال همچون آهن به سرعت اکسید نمی شود.
فلز نقره با گوگرد و هیدروژن سولفید واکنش داده و سبب ایجاد لایه ای کدر و تیره بر روی نقره می شود. این تیرگی هیچ گونه عیب و نقصی برای نقره ایجاد نمی کند و قابل برگشت است. برای جلوگیری از این فرآیند عموما زیورآلات و ظروف نقره را آبکاری می نمایند تا علاوه بر مقاومت بیش تر در برابر اکسید شدن، شفاف تر و زیبا تر به چشم بیایند.
رنگ های آبکاری
رنگ طلایی و سفید از قدیم مورد توجه کسانی بوده است که زیاد از زیورآلات استفاده می کردند ولی در سال های اخیر استفاده از رنگ رزگلد نیز رواج گسترده ای پیدا کرده است که باعث تحولی در دنیای زیورآلات نیز شده است و طرفداران بسیاری را به خود جذب کرده است. پس در حالت کلی رنگ های طلایی و سفید و رزگلد، رنگ های اصلی برای آب کاری هستند که شدت و غلظت متفاوتی را نیز دارا هستند و ممکن است تناژهای مختلف از رنگ زرد را در آب کاری های مختلف مشاهده کنید. پس بهتر است برای آبکاری از یک کارگاه معتبر و با سابقه کمک بگیرید.
آبکاری طلایی زیورآلات نقره
در برخی زیورآلات نقره به منظور زیبایی و درخشندگی و ایجاد رنگ طبیعی طلا بر روی آنها آبکاری طلا انجام می شود. این روکش ترکیب طلا با یک فلز دیگر بوده و به صورت یک لایه با ضخامتی استاندارد بر روی زیوآلات نقره کشیده می شود. اگر زیورآلات نقره به رنگ نقره ای دارید و می خواهید آن ها را به رنگ طلایی درآورید، روکش آب طلا گزینه ای مناسب برای زیورآلات شما می باشد.
نکاتی در مورد آبکاری نقره:
- روکش آب طلا به معنی رنگ ثابت بودن نیست و روکش آب طلا بعد از مدتی استفاده بنا به شرایط استفاده، تغییر رنگ خواهد داد و از بین خواهد رفت. پس اگر فروشنده ای به شما گفت که روکش آب طلا کاملا رنگ ثابت است باور نکنید.
- روکش آب طلا در زیورالات استیل دوام بیشتری دارند و اگر درجه یک باشد می توان به عنوان رنگ ثابت به آن اعتماد کرد ولی در زیورآلات نقره این گونه نیست و روکش آب طلای معمولی رنگ ثابت نخواهد بود مگر این که یکی از شرایط دو بند بعدی در آن رعایت شود.
- اگر یک زیور روکش آب طلا، روکشی از پلاستیک نانو نیز داشته باشند رنگ ثابت خواهد بود چرا که این روکش نانو از روکش آب طلا محافظت خواهد کرد و دوام آن بسیار بیشتر خواهد بود ولی توجه داشته باشید که روکش نانو باعث می شود زیورآلات کمی کدرتر باشند و درخشندگی مورد نظر شما را نخواهند داشت. پس زیورآلات نقره با روکش نانو کمی مات هستند و تناژ رنگ مخصوص به خود را خواهند داشت.
- اگر بر روی روکش آب طلا لاک مخصوص کشیده شود رنگ ثابت خواهد بود چرا که مثل روکش نانو از لایه پایین تر محافظت خواهد کرد و باعث خواهد شد که رنگ یا دستبند یا ... ثابت بماند. زیورآلاتی که بر روی آن ها لاک استفاده شده است از درخشندگی بیشتری نسبت به روکش نانو برخوردار هستند و همانند روکش معمولی درخشان بوده و از دوام بالاتری برخوردار است.
سرویس نقره با آبکاری طلا
امروزه خرید نقره طرح جواهر و سرویس نقره عروس جایگزین مناسبی به جای طلا می باشد. خرید اجناس نقره با روکش طلا در تنوع زیاد و قیمت مناسب نسبت به طلا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه میباشد و ثبات رنگ، ضد حساسیت بودن و ظرافت و ماندگاری نقره نسبت به بدلیجات از مزایای دیگر این فلز زیبا میباشد. نقره فلز نرمی است و همانطور که صحبت کردیم ، نمی توان از نقره ی تنها و خالص برای ساخت زیورآلات استفاده کرد. چرا که با فشار کمی که به آن وارد شود ، تغییر شکل داده و ظاهر خوب و زیبای خود را از دست می‌دهد.
به همین دلیل آن را با فلزات دیگر ترکیب کرده و آلیاژ نقره را می‌سازند . در حال حاضر بهترین آلیاژ نقره با عیار 925 ارائه می‌شود که بیشترین مقدار نقره را دارد. عیار 925 استاندارد جهانی نقره بوده و به نقره استرلینگ مشهور است. ولی همین عیار بالا سبب می‌شود که نقره به خواص اصلی خود نزدیک تر شود. یکی از خواص اصلی نقره ، اکسید شدن است . یعنی اگر نقره در مجاورت با هوای مرطوب قرار بگیرد ، احتمال دارد که رنگ آن تیره شود .
البته این موضوع هیچ عیب و نقصی را برای نقره ایجاد نمی کند و برای تمیز کردن آن کافیست که با یک دستمال نخی ، به آرامی روی نقره بکشید تا مثل روز اول درخشان و براق شود .در برخی جواهرات نقره ، به منظور درخشندگی بیشتر و زیبایی بهتر ، از روکش آب طلا استفاده می کنند. روکش آب طلا ، ترکیب طلا با یک فلز دیگر است که به صورت لایه ای با ضخامت استاندارد بر روی نقره کشیده می‌شود. اینکار علاوه بر درخشندگی بیشتر نقره ، باعث حفاظت آن شده و مانع از اکسیده شدن (تیره شدن) نقره می‌شود.
هزینه انجام این کار با توجه به شکل و وزن جواهر نقره متفاوت بوده و با توجه به نوع کار محاسبه می‌شود . فلز طلا در سراسر جهان فقط به رنگ زرد یافت شده و تا کنون هیچ معدنی در هیچ کجای دنیا پیدا نشده که طلا را با رنگ دیگری ارائه دهد . روکش آب طلا سفید ، ترکیب طلا با یک فلز سفید رنگ دیگر (مانند منگنز ، پالادیم و . . . ) است.
در اکثر موارد به جای روکش آب طلا از روکش رودیوم (آب رودیوم) استفاده می‌شود که زیبایی و جلای خاصی را به جواهرات نقره می‌بخشد و در اصطلاح بازار به همان عنوان روکش آب طلا سفید خطاب می‌شود . روکش آب طلا که بر روی جواهرات نقره کشیده می‌شود ، اگر طبق استانداردهای تعریف شده صورت پذیرد ، بصورت رنگ ثابت بوده و در صورت استفاده صحیح از جواهرات نقره ، مشکلی برای آنها بوجود نمی آید .
توجه کنید :
اشیاء سخت ، تیز و برنده برای روکش آب طلا مضر بوده و اگر با آنها در تماس باشد ، باعث خراشیدگی روکش می‌شود . مواد شیمیایی (مانند اسید ، سفید کننده و. . . ) نیز برای روکش مضر بوده و به آن آسیب می‌رسانند .بنا به فتوای مراجع تقلید (از جمله آیت الله خامنه ای) استفاده از جواهرات نقره با روکش آب طلا (آب طلا سفید با آب طلا زرد) برای مردان از لحاظ شرعی اشکالی ندارد .
هشدار :
متاسفانه مشاهده شده که برخی افراد سودجو ، جواهرات نقره با روکش آب طلا را با عناوینی بر خلاف واقعیت به علاقمندان این دسته عرضه می کنند: عناوینی مانند 2 لایه روکش آب طلا یا لاک محافظ ، که بهتر است صحت یا کذب این ادعا را حتما بررسی کنید.
برای خرید طلا آنلاین به سایت کافه طلا مراجعه کنید.