طلای خالص استخراج شده از معادن طلا برای استفاده در صنعت بسیار نرم است. برای حل این مشکل فلز طلا را با آلیاژهای دیگر ترکیب کردند و سختی آنها را افزایش دادند. افزودن آلیاژ به طلا باعث افزایش شکل پذیری این فلز گرانبها شده و امکان استفاده از آن را در صنایع مختلف فراهم می کند. از توضیحات بالا می توان نتیجه گرفت که عیار طلا در واقع خلوص خود را نشان می دهد که هر چه این عدد بیشتر باشد درصد آلیاژهای دیگر در طلای مورد نظر کمتر است.
برای درک بهتر مفهوم عیار طلا بهتر است مسئله را به صورت عددی مطالعه کنید و با نسبت های استاندارد در این زمینه آشنا شوید. عموماً اعتقاد بر این است که طلای خالص برابر با 1000 است، یعنی در هر کیلوگرم طلا 1000 گرم طلای خالص وجود دارد. با این حساب می توان گفت که وقتی به طلای 450 اشاره می کنیم، وقتی طلا را اندازه گیری می کنند، یعنی 45 درصد طلا خالص و بقیه از آلیاژهای مختلف دیگر تشکیل شده است.
آلیاژ طلا
امروزه برای تجزیه طلا و افزایش سختی آن از فلزات مختلفی استفاده می شود که مهمترین آنها فلز مس است. آلیاژهای مس یکی از قدیمی ترین و رایج ترین فلزاتی هستند که با طلا ترکیب شده و آن را تجزیه می کنند. فراوانی فلز مس و قیمت مناسب آن، استفاده از این آلیاژ را برای کاهش عیار طلا بسیار محبوب کرده است. رودیوم، نقره و پلاتین دیگر فلزات رایجی هستند که برای کاهش درجه طلای خام و تغییر رنگ طلا به پلاتین استفاده می شوند.
یکی از بارزترین تفاوت های طلای مرغوب و طلای بی کیفیت، رنگ تیره تر آن است.طلای 24 عیار دارای رنگ زرد عمیق تری نسبت به طلای 20 یا 18 عیار است که می تواند به شما کمک کند تعیین کنید که آیا عیار طلا خیلی کم است یا زیاد. هر کشوری در دنیا استانداردهای خاص خود را در زمینه عیار طلا دارد و در کشور ما طلای 18 عیار عیار استاندارد محسوب می شود.
با تاریخچه عیار طلا آشنا شوید
عیار طلا تاریخچه جالبی دارد که باید بدانید. امپراتور روم کنستانتین از روش خاصی برای ضرب سکه های جدید استفاده کرد که بر اساس استاندارد طلا انتخاب شدند. سکه سلکا 24 قیراط وزن دارد. قیراط طلا یا انگلیسی (Carat) اولین بار در قرن پانزدهم وارد زبان انگلیسی شد که از کلمه فرانسوی "carat" به معنای قیراط گرفته شده است. در سال 1873 آلمانی ها سکه ای به نام مارک ساختند که 8.4 گرم یا 24 قیراط وزن داشت. این سکه از طلای خالص ساخته شده است که از آنجا قیراط برای اندازه گیری خلوص این فلز وارد مفهوم تجاری می شود.
چه فلزی با طلا ترکیب می شود؟
برای افزایش سختی فلز طلا باید برخی فلزات دیگر را با آن ترکیب کرد. یکی از رایج ترین آنها مس است که با افزایش سختی طلا شکلی زیبا و براق به آن می بخشد. علاوه بر مس، فلزات دیگری مانند نقره، پلاتین، رودیوم و ... را نیز می توان با طلا ترکیب کرد. این فلزات طلا را برای ساخت انواع زیورآلات مانند گردنبند، دستبند و ... به سطح استاندارد می رساند.
با استفاده از فلز سفید می توان رنگ طلایی را به سفید تغییر داد. البته توجه داشته باشید که ترکیب طلای 24 عیار با فلزاتی مانند نقره و پلاتین برای تولیدکنندگان طلا و جواهرات چندان مقرون به صرفه نیست، بنابراین بیشتر از رادیوم برای این منظور استفاده می شود.اگر قصد خرید پلاتین را دارید باید مراقب باشید که ترکیب فلز رودیوم و طلا باعث ایجاد حساسیت پوستی می شود به همین دلیل اگر پوست حساسی دارید حتما با طلافروش مشورت کنید و در انتخاب پلاتین دقت بیشتری داشته باشید.
آشنایی با انواع عیار طلا
طلا ساختاری نرم و چکش خوار دارد. به همین دلیل برای اینکه بتوان از آن در ساخت جواهرات یا سایر قطعات طلا استفاده کرد، باید مقدار مشخصی فلزات دیگر را به آن اضافه کرد تا سختی لازم را به دست آورد. برای تشخیص خلوص طلا در جواهرات از قیراط استفاده می کنند که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.
طلای 24 عیار چیست؟
طلای 24 عیار خالص ترین نوع طلا است و در تولید انواع زیورآلات مورد استفاده قرار می گیرد. طلای 24 عیار کاملا زرد، براق و زیبایی خاصی دارد. البته باید توجه داشته باشید که طلای 24 عیار نسبت به سایر عیارهای طلا بسیار نرم و استحکام کمتری دارد. این طلاها نسبت به سایر عیار طلا گرانتر هستند و معمولاً اکثر سکه ها با ظرافت 24 خریداری می شوند. البته 24 قیراط در لوازم الکترونیکی و پزشکی نیز استفاده می شود. به عنوان مثال، لوله های تیمپانوستومی که برای کودکان مبتلا به عفونت گوش استفاده می شود حاوی طلا هستند.
طلای 22 عیار چیست؟
طلای 22 عیار یا k22 به این معناست که در این آلیاژ طلا از 22 واحد طلا و 2 واحد فلزات دیگر (مانند مس) استفاده شده است. طلای 22 عیار 91.67 درصد خالص است و معمولاً در جواهرات استفاده می شود. البته با توجه به اینکه فلزاتی مانند مس، روی، نقره و غیره برای سخت شدن طلا به آن اضافه می شود، زیورآلاتی که از طلای ۲۲ عیار ساخته می شوند چندان سخت نیستند و معمولا برای ساخت زیورآلات ساده استفاده می شود.همچنین طلای 22 عیار به عنوان پایه تولید زیورآلات سنگین مناسب نیست.
طلای 18 عیار چیست؟
طلای 18 عیار معمولاً آلیاژ معروف طلا و مس یا طلا و نیکل است که 75 درصد آن طلا و بقیه فلزات دیگر است. به عبارت دیگر در این نوع جواهرات از 18 واحد طلا و 8 واحد فلزات دیگر تشکیل شده است. این طلا از مقاومت بالایی برخوردار است، علاوه بر این از نرمی و شکل پذیری خوبی نیز برخوردار است.
طلای 14 عیار چیست؟
طلای 14 عیار با عبارت 585 مشخص می شود و 5.85 درصد طلای موجود در آن است. این یعنی طلای آن 58.5 درصد خالص است. به عبارت دیگر یک جواهر 14 عیار از 14 واحد طلا و 24 واحد فلزات دیگر (عمدتا مس) تشکیل شده است.
طلای 12 عیار چیست؟
طلای 12 عیار به عنوان 500 عیار جهان شناخته می شود و نشان دهنده 50 درصد خلوص طلا در جواهرات است. به عبارت دیگر برای ساخت طلا از 12 واحد طلا و 12 واحد دیگر فلزات استفاده می شود. طلای 12 عیار به طلای نیم عیار نیز معروف است.
طلای 10 عیار چیست؟
طلای 10 عیار با عبارت عمومی 417 مشخص می شود که نشان می دهد طلای موجود در جواهرات 41.7 درصد خالص است. به عبارت دیگر 10 واحد طلا و 14 واحد فلز دیگر برای تولید جواهرات استفاده شده است. طلای 10 عیار بادوام ترین نوع طلا است.
امروزه کمتر کشوری از 7 تا 14 قیراط برای تولید جواهرات استفاده می کند. بیشترین استفاده از سطح طلا 18 است. طلای 18 عیار 75 درصد خالص است و به دلیل درجه خلوص معقول و رو به بالا به عنوان رایج ترین طلای عیار در اکثر کشورها استفاده می شود. سپس نوبت به عیار 21 رسید، با خلوص 87.5 درصد. متداول ترین عیار طلای بعدی 22 است که 91.6 درصد خالص است.اما در انتها طلای 24 عیار قرار دارد که با خلوص 99.9 درصد در صدر جدول قرار دارد.
انواع روش های عیارسنجی
امروزه مردم از روش های مختلفی برای اندازه گیری طلا استفاده می کنند. با استفاده از این روش ها می توان عیار طلای مورد نظر را با دقت بالایی تعیین کرد. مهمترین روش های تعیین سطح طلا عبارتند از:
درجه بندی با استفاده از سنگ محک
روش کوپلینگ برای درجه بندی طلا
تعیین درجه طلا توسط XRF
عیارسنجی اسیدی
1- عیارسنجی سنگ محک
درجه بندی طلا با استفاده از سنگ محک یکی از سنتی ترین روش های تعیین عیار طلا است. در این روش کلیدهای طلایی و شاخص مورد نظر بر روی سنگ محک یا کوارتز کشیده می شود، سپس با استفاده از اسیدهای نیتریک و تیزاب سلطانی، خطوط روی سنگ آزمایش تست شده و عیار طلا مشخص می شود.
2- روش کوپلینگ عیارسنجی طلا
این روش یکی از رایج ترین روش های تعیین عیار طلا است که ابتدا وزن طلای مورد نیاز را به کمک ترازو تحلیلی اندازه گیری می کند. پس از وزن کردن طلا، آن را با مقداری سرب در کوپل ذوب می کنند که نوعی بوته مخصوص است. در طی این فرآیند، فلز سرب اکسید می شود و مس جذب می شود و در عین حال سایر اکسیدهای موجود در طلا را جذب می کند. پس از این مرحله مقداری اسید نیتریک به طلا اضافه می شود تا فلز موجود در آن در اسید حل شود. در نهایت طلای حاصل تصفیه شده و وزن آن با وزن اولیه مقایسه می شود. این سطح طلا را تعیین می کند.
3- تعیین عیار طلا به روش XRF
روش XRF یکی از دقیق ترین روش های موجود برای اندازه گیری طلا بدون آسیب یا آسیب به طلا در این فرآیند است. در این روش مقدار دقیق و جرم عناصر موجود در طلا با کمک تجهیزات XRF که از اشعه ایکس استفاده می کند اندازه گیری می شود.علاوه بر طلا، از روش XRF برای اندازه گیری عیار کانی ها، سنگ ها و رسوبات مختلف استفاده می شود و مطمئن ترین روش سنجش عیار در جهان به شمار می رود.
4- عیارسنجی اسیدی
استفاده از اسید برای اندازه گیری طلا یکی از ساده ترین و سریع ترین روش هاست. در این روش مقداری اسید روی طلا می ریزند و عیار طلا را بر اساس واکنش اندازه گیری می کنند. پس از ریختن اسید روی طلای مورد نظر در صورت عدم واکنش طلا می توان نتیجه گرفت که عیار آن بیش از 18 عیار است. اگر این طلا با اسید واکنش نشان دهد و رنگ قهوه ای روشن ببینیم، احتمالا طلای 14 عیار است.
پس از افزودن اسید به طلا، قطعه مورد نظر ممکن است با اسید واکنش داده و رنگ قهوه ای تیره ایجاد کند. در این صورت می توان گفت طلای موجود ممکن است 10 عیار باشد. وضعیت دیگری که ممکن است پس از افزودن اسید به طلا با آن مواجه شویم، مشاهده یک واکنش سبز است. اگر واکنش بین طلا و اسید 14 عیار سبز شود، قطعه یا کمتر از 10 قیراط است یا اصلاً طلا نیست. فلزاتی مانند نیکل و مس از جمله فلزاتی هستند که در ترکیب با اسیدهای فعال رنگ سبز می دهند. اندازه گیری عیار طلا با اسید روشی سریع برای تخمین عیار است، اما به دلیل دقت پایین و آسیب به پولک های طلا، روش چندان رایجی به حساب نمی آید.
طلای سفید هم عیار دارد؟
طلا اغلب به صورت ترکیبی استفاده می شود، در حالی که پلاتین در واقع طلای خالص است که با فلزات دیگری مانند پالادیوم و نقره ترکیب شده است. عیار طلای جواهرات سفید دقیقاً مشابه طلا است.به عنوان مثال طلای سفید 18 عیار 75 درصد طلا، طلای سفید 14 عیار 58 درصد و طلای سفید 10 عیار 42 درصد طلای خالص است.
طلای خالص، حتی زمانی که با فلز سفید مخلوط شود، کاملاً زرد و درخشان است و برای سفید شدن آن نیاز به عملیات شیمیایی و دستکاری دارد. نگهداری از پلاتین بسیار مهم است، زیرا برای افزایش درخشندگی پلاتین، سطح آن با یک لایه نازک از فلز رادیوم پوشانده می شود که به مرور زمان می توان آن را از طلا جدا کرد و طلا به رنگ زرد در می آید.
عیار طلا در جواهرات صورتی و رزگلد
امروزه رزگلد یا صورتی ترند جدید جواهرات است و حتما آنها را در طلا فروشی ها و فروشگاه های اینترنتی دیده اید. این طلا با رنگ صورتی مسی جلوه خاصی دارد که در ترکیب با نگین های مختلف بسیار زیبا به نظر می رسد. رزگلد دقیقاً همان عیار طلا است و از همان الگو پیروی می کند.
نکات مهم هنگام خرید طلا
اگر طلا فروشی جواهری با عنوان طلای 24 عیار به شما معرفی کرد، مطمئن شوید که این ادعا دروغ است. زیرا از طلای 24 عیار فقط برای ساخت شمش طلا استفاده می شود. از آنجایی که شمش ها فلزی نرم هستند، نمی توانید با این درجه طلا جواهرات بسازید. به همین دلیل مقداری فلز نقره یا مس به آن اضافه می کنند تا با پایین آوردن عیار آن ساخته شود.
آخرین کلام
در این مقاله گفتیم طلا فلزی نرم و چکش خوار است به همین دلیل نمی توان از طلای خالص برای سایر قسمت های جواهرات استفاده کرد.برای کاهش نرمی طلا و استفاده از آن به عنوان ماده اولیه زیورآلات، باید فلزات دیگری مانند مس، نقره و ... را با آن ترکیب کرد. برای درک خلوص طلای موجود در این جواهرات اصطلاحی به نام درجه طلا وجود دارد که میزان استفاده از طلا را نشان می دهد. در ایران جواهرات معمولا 18 عیار به بالا هستند که کمتر از این مقدار فقط برای صادرات استفاده می شود.جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت کافه طلا مراجعه نمایید.
برای خرید طلا آنلاین به سایت کافه طلا مراجعه کنید.