فیروزه یک نوع کریستال است که به طور عمده در معدن نیشابور و کرمان در ایران پیدا می‌شود. این معدن برای هزاران سال سنگ ملی ایران بوده و برای تزئین مهم و بناهای مهم داخل و خارج استفاده می شود.
فیروزه به دو گونه یافت می‌شود: فیروزه در دل سنگ که باید با دیلم و چکش شکسته شود تا فیروزه اندرونش درخشان شود، و فیروزه بگونه‌ای آزاد که در دل خاک پیدا می‌شود فیروزه در مناطق بسیاری یافت می‌شود، مانند آمریکا، مصر، ایران، هندوستان و سایر مناطق جهانی.
بهترین نوع فیروزه جهان به دلیل امتداد داشتن رگه‌های فیروزه از خراسان تا هندوستان، فیروزه نیشابوری و کرمان می‌باشد. دراین مقاله قصد داریم تفاوت بین فیروزه کرمان و نیشابور باهم بررسی کنیم. پس همراه ما باشید.
انواع سنگ فیروزه
فیروزه در چند نوع مختلف وجود دارد که بر اساس خصوصیات مانند رنگ، طرح، محل تولید و تشکیل دهنده آن طبقه بندی می شود.
این نوع سنگ آذرین در مناطق آتشفشانی و نزدیک به سطح زمین می‌شود و از آلومینیم، مس، منگنز، ترکیب شده است. بهترین نوع فیروزه از سطح زمین در مناطقی با آب و هوای گرم و خشک یافت می‌شود. انواع سنگ فیروزه عبارتند از:
فیروزه عجمی: این نوع فیروزه رنگ آبی پر رنگ دارد و به صورت گرد یا بادامی تراش داده می شود. فیروزه عجمی فقط در ایران پیدا می‌شود و در بین عرب‌ها محبوبیت بسیار زیادی دارد.
فیروزه شبیه سازی شده: این مدل از فیروزه اصلاً سنگ اصل و طبیعی نیست و از پلاستیک ساخته شده است. این فیروزه طراحی مصنوعی به‌گونه‌ای می‌باشد که شبیه سنگ فیروزه اصل به نظر می رسد.
فیروزه ساخته شده: برای این نوع فیروزه، سنگ طبیعی را پودر می‌کنند و با اپوکسی و رنگ آمیزی می‌کنند تا سخت شود و به شکل سنگ دربیاید.
همچنین برای تشخیص فیروزه اصلی و مطمئن شدن از واقعی بودن آن، باید به مواردی مانند رنگ سنگ، وجود نقاط و رنگهای سیاهی در پشت نگین، و تغییر رنگ در مقابل آفتاب توجه کرد. برای مثال، فیروزه اصلی نیشابور دارای نقاط و رنگهای سیاه در پشت نگین است و رنگ آن آبی یکدست است.
فیروزه نیشابور
فیروزه نیشابور یکی از معادن مهم و قدیمی ترین معدن فعال دنیا است که در شمال شرق ایران، استان خراسان رضوی، شهرستان نیشابور، شهر فیروزه و روستای معدن فیروزه قرار دارد.
این معدن با بهترین نوع فیروزه و سابقه بهره برداری بیش از پنج هزار سال به عنوان قدیمی ترین معدن فعال دنیا مورد احترام جهانیان است.
نمونه سنگ فیروزه نیشابور در تمدن های ماقبل تاریخ مشابه شهر سوخته زابل در حدود 5300 سال پیش، دلیلی بر این ادعاست. در حال حاضر 35 غار قدیمی حفاری معدن فیروزه نیشابور قابل شناسایی است.
فیروزه یک کانی ثانویه کمیاب از ترکیبات مس و ترکیب است و ساختار بلوری ریز دانه دارد. رنگ فیروزه خالص بین آبی کم رنگ ما به سفید تا آبی پر رنگ است و با توجه به ناخالصی های موجود در آن می تواند به رنگ های خاکستری تا سبز روشن و سبز لجنی و رنگ های حد واسط آن نیز دیده شود.
فیروزه مونث کلمه فیروز است که خود معرب پیروز می باشد. پیشینیان بر این باور بودند که فیروزه باعث پیروزی، موفقیت و شادکامی می شود.
ایران با دارا بودن 37 میلیارد تن ذخایر معدنی فیروزه، یکی از غنی ترین معدنی دنیاست که فیروزه نیشابور در صدر آن قرار دارد.
معدن فیروزه نیشابور سالیانه 40 تن سنگ خام فیروزه تولید می کند که در تاریخ چند هزار ساله آن کم نظیر است. سنگ فیروزه از نظر رنگ، نوع ذخیره، طرح و ظاهری، کیفیت و محل شکل تقسیم بندی می شود.
با وجود برخی از سنگ های قیمتی و جواهر آلات را زائران و گردشگران از بازارهای شهر مشهد تهیه می کنند، ولی هرچه به سمت نیشابور، شهر فیروزه و روستای معدن فیروزه پیش برویم با افزایش کارگاه های فیروزه تراشی، نگین های فیروزه ساده تر و ارزان تری.
قابل تهیه می باشد که لطف و خاطره تهیه آن را دو چندان می کند. در سال 1396، اولین همایش مرتبط با فیروزه با عنوان "فیروزه، صنعت و فرهنگ" در محل دانشگاه نیشابور برگزار شد.
همچنین در همایش یکم فیروزه در دانشگاه آزاد نیشابور، از روش های برشی در استخراج فیروزه با تأثیر به سزایی در کیفیت سنگ های استخراج شده مورد بررسی قرار گرفت.
فیروزه کرمان
فیروزه کرمان یکی از معروف‌ترین سنگ‌های تزئینی است که به دلیل رنگ خاص و شکل ظاهری منحصر فرد سنگی، محبوب در تزئین بسیار جواهرات است. این سنگ قدمت طولانی دارد و پیش از میلاد مسیح به دلیل خواص معنوی و درمانی خاص، استفاده شده است.
معدن فیروزه در مناطق خشک شکل گرفته و معادن آن در نقاطی که از دنیا وجود دارند اما بهترین نوع آن را در ایران پیدا می‌کنند. معدن فیروزه نیشابور در حال حاضر مرغوبترین فیروزه دنیا را در خود جای داده و سنگ های استخراج شده از دل معادن آن، کیفیت و رنگ خوبی دارند.
علاوه بر معدن فیروزه نیشابور، در شهر بابک کرمان هم معدن فیروزه وجود دارد که از سنگ های خروجی آن برای تزئین جواهرات استفاده می کنند.
فیروزه کرمان و فیروزه نیشابور چه تفاوت هایی باهم دارند؟
تفاوت بین سنگ فیروزه کرمان و نیشابور در چند جنبه مهم است.
• مرغوبیت و کیفیت: فیروزه نیشابور به عنوان یکی از مرغوبترین و مشهورترین فیروزه‌ها در جهان شناخته می‌شود. این سنگ در معدن علیا، بخش مرکزی شهرستان بزغان، اصلی‌ترین معدن فیروزه نیشابور قرار دارد. نیشابور به دلیل زیبایی و کیفیت بالای آن برتری دارد و رنگ آبی آسمانی اشباع شده را دارد.
• ضخامت و شفافیت: فیروزه کرمان ضخیم و گوشتی است و حتی زیر نگین آن نیز فیروزه وجود دارد. در مقایسه، فیروزه نیشابور از ضخامت زیادی برخوردار نیست و ممکن است به یک میلی‌متر نرسد. همچنین، فیروزه کرمان از شفافیت بهتری برخوردار است.
• رنگ و دیگر ویژگی‌ها: فیروزه نیشابور به دلیل وجود زیاد عنصر آب براق تر از فیروزه کرمان است و به همین دلیل در خرید فیروزه کرمان و نیشابور، فیروزه نیشابور جلای بیشتری را دارد. همچنین، فیروزه نیشابور به دلیل زیبایی و کیفیت بالاتری نسبت به فیروزه کرمان برتری دارد.
• استفاده و کاربرد: فیروزه نیشابور برای ساخت وسایل بسیار زیادی استفاده می‌شود اما فیروزه کرمان به دلیل نداشتن مقاومت بسیار بالا و اینکه زیبایی فیروزه نیشابور نسبت به فیروزه کرمان برتری دارد بیشتر برای ساخت انواع تسبیح فیروزه‌ای و یا ساخت انگشتر فیروزه‌ای زنانه و مردانه و انواع جواهرات عمومی زیادی استفاده می‌شود.
• فیروزه نیشابور و فیروزه شهر بابک کرمان تفاوت‌هایی با هم دارند. فیروزه نیشابور به دلیل کیفیت و رنگ خوبی که دارد، مرغوبترین فیروزه دنیا را در خود جای داده است. در مقابل، فیروزه شهر بابک کرمان نیز دارای مواد معدنی است که از سنگ های خروجی آن برای تزئین جواهرات استفاده می کنند.
به طور کلی، فیروزه نیشابور به دلیل مرغوبیت، کیفیت، رنگ و زیبایی بالا در مقایسه با فیروزه کرمان برتر است. اما انتخاب بین این دو نوع سنگ بستگی به نیازها و کاربردهای خاص خود را دارند.
قيمت فیروزه کرمان و نیشابور
قیمت فیروزه کرمان و فیروزه نیشابور، دو نوع فیروزه، بر اساس عوامل مختلفی از جمله رنگ، شفافیت، اندازه و کیفیت برش و جلا می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
در حالی که مقایسه قیمت خاصی بین فیروزه کرمان و فیروزه نیشابور به طور مستقیم مشخص نشده است،اما می توان اصول کلی را در مورد ارزش گذاری فیروزه استنباط کرد که برای هر دو نوع اعمال می شود.
رنگ و شفافیت: مطلوب ترین رنگ فیروزه ای آسمانی قوی است که البته رنگ به سلیقه فردی بستگی دارد، اما به طور کلی، آبی آسمانی از ارزش بالایی برخوردار است.
شفافیت سنگ، به این معنی که چقدر شفاف و عاری از اجزاء است، نیز به طور قابل توجهی بر ارزش آن تأثیر می گذارد. یک سنگ شفاف با رنگ پر جنب و جوش ارزش بیشتری نسبت به سنگی با شفافیت کمتر یا کمتر پر جنب و جوش دارد.
اندازه و کیفیت برش و پولیش: فیروزه معمولاً بر اساس اندازه فیزیکی آن به میلی متر به فروش می رسد تا وزن. کیفیت تراش و جلا اعم از تقارن سنگ و کیفیت جلا نیز عاملی در تعیین ارزش آن است. سنگ های کالیبره شده، که به اندازه گیری های استاندارد جواهرات پایبند هستند، ممکن است بیشتر مورد توجه قرار گیرند.
ارزش تاریخی و فرهنگی: اهمیت تاریخی و فرهنگی فیروزه به ویژه در بافت ایرانی و مصر باستان نیز می تواند بر ارزش آن بیفزاید.
فیروزه برای هزاران سال به دلیل رنگ آن ارزشمند بوده است و به طور گسترده در تزئین اشیاء، مساجد و سایر ساختمان های مهم استفاده می شود. ارزش تاریخی و فرهنگی آن می تواند آن را از سایر انواع فیروزه ارزشمند تر کند.
با توجه به این عوامل، فیروزه نیشابور، که به رنگ آبی آسمانی و شفافیت بالا شهرت دارد، احتمالاً ارزش بیشتری نسبت به فیروزه کرمان دارد، که ممکن است ترجیحات رنگی و سطوح شفافیت متفاوتی داشته باشد.
با این حال، تفاوت قیمت دقیق بین این دو به ویژگی‌های خاص سنگ‌های مورد مقایسه، از جمله اندازه، برش، جلا و تقاضای فعلی بازار بستگی دارد.
جمع بندی
درنهایت بین فیروزه کرمان و نیشابور تفاوت های زیادی وجود دارد. فیروزه کرمان معمولاً شفاف‌تر است و از شفافیت بیشتری برخوردار است. اما فیروزه نیشابور به دلیل وجود زیاد عنصر آب براق تر است و به همین دلیل در خرید فیروزه کرمان و نیشابور، فیروزه نیشابور جلای بیشتر را دارد.
همچنین، فیروزه نیشابور به دلیل زیبایی و کیفیت بالاتر، ارزش بسیار بالاتری نسبت به فیروزه کرمان دارد. بنابراین برای خرید فیروزه اصلی و با کیفیت، توصیه می شود که از مراکز فروش معتبر استفاده کنید و همچنین برای تشخیص اصلی سنگ فیروزه خود، با توجه به تفاوت های بین فیروزه کرمان و نیشابور اقدام کنید.